Martijn Luttmer over het uitstervende ras dat ‘jazz luisteraar’ heet

Jazz harmonicaspeler Martijn Luttmer (1971, Bussum) speelde met het wereldberoemde Metropole Orkest, trad op in The Passion 2018 en speelde met befaamde (jazz)artiesten zoals Laura Fygi, Hans Dulfer (de vader van Candy), Shirma Rouse en René Froger. Zijn muziek werd gefeatured op de CD Vintage France die de derde plaats bereikte in de Billboard Album top 100 (World Music), hij tourde in de VS, Australië en alles daartussenin, was te zien op RTL en was special guest bij het gerenommeerde Jazz Orchestra of the Concertgebouw. Ondanks deze indrukwekkende opsomming is Martijn toch niet helemaal tevreden. Er is namelijk één groot probleem: zijn publiek is stervende.

Dat klinkt wat heftig, maar toch is er geen woord aan gelogen. Want laten we eerlijk zijn, de mensen die op jazz afkomen, zijn over het algemeen mensen die pensioengerechtigd zijn of, met een beetje pech, al met een been in het graf staan. Komen er geen nieuwe (lees: jongere) luisteraars bij, dan heeft Martijn – en elke jazzmuzikant overigens – over pak ‘m beet 10-20 jaar geen publiek meer om voor op te treden.  

De missie

We zitten in de woonkamer van zijn woning in hartje Hilversum als hij me vertelt dat hij m’n blog met ontzettend veel plezier leest: “Je schrijft zo lekker fris!” Een groter compliment kan hij me niet geven. Ik zie het namelijk als mijn missie om jazz op zo’n manier te brengen dat het toegankelijk is voor de fanbase die ik door de jaren heen heb opgebouwd als popzangeres. En die fanbase bestaat voornamelijk uit mensen van mijn generatie. Martijn en ik hebben dus niet alleen de liefde voor jazz gemeen, maar ook de missie om het jazz publiek te verjongen. 

Maar dat verjongen is makkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe maak je muziek hip, die de reputatie heeft voor oude mensen te zijn? Martijn heeft daar zo zijn ideeën over. Zo heeft hij als eerste in Nederland een mondharmonica die een synthesizer is. Synths zijn in de huidige popcultuur erg populair, wat het een logische keuze maakt. Met dit apparaat, de LM48, kun je bovendien elk geluid produceren. “De truc is om die geluiden en noten te combineren met wat bekendere nummers”, aldus Martijn.

Oude jazz moderniseren

In oktober 2019 is Martijn met de band Tootsuite (een knipoog naar Toots Thielemans) een nieuw project gestart waarbij ze bekende, moderne nummers verjazzen. Oudere jazz standards proberen zij juist te moderniseren zonder af te doen aan de kwaliteit van deze historische hits. Paul Anka, jazzzanger en schrijver van o.a. My Way heeft een paar jaar geleden de CD Rock Swings uitgebracht. Dit album, waarop Anka bekende rocknummers verjazzt, is een grote inspiratiebron voor Tootsuite. 

“Het was de bedoeling om in maart 2020 supersterren uit de oude en nieuwe generatie te confronteren”, vertelt Martijn. “De arrangementen lagen al klaar voor De Cock meets Alicia Keys. De themesong van Baantjer en If I Ain’t Got You van Alicia Keys zijn prachtig te combineren.” Helaas gooit de corona-pandemie roet in het eten. “Maar we moeten door, want over 10 jaar is mijn doelgroep dood!” grapt Martijn. 

Het idee om deze band op te richten kwam van Martijn en Laurenz Rip, die jarenlange ervaring heeft in muziekproductie. Wanneer de muzikanten van Tootsuite niet bezig zijn met hun missie om jazz bij een breder publiek bekend te maken, focussen zij zich op het populariseren van de mondharmonica. Zo schrijven ze nummers waarbij ze dance combineren met de “normale” chromatische mondharmonica. Het gebruik van dit instrument in de dance scene is erg ongebruikelijk, maar misschien juist daarom wel extra interessant.

Kruisbestuiving

Een andere manier om een jongere doelgroep in aanraking te laten komen met de mondharmonica en jazz, is door kruisbestuiving te laten plaatsvinden. “Ik heb een paar keer met een dj staan pompen, klinkend als sax. Op die manier probeer ik steeds een crossover te maken. Een gitarist waar ik regelmatig mee speel, zit in de boyband Charmplay. Die hebben een groeiende fanbase. Als je dan op een gegeven moment een beetje aan kruisbestuiving doet, dus ik af en toe bij hen en zij bij mij, ja dat is mooi!”

Er is hoop

Tijdens mijn switch van pop naar jazz blijken veel van mijn volgers al veel naar jazz te luisteren. Dat verbaast me, want er wordt weinig over gepraat, getweet, gepost en geblogt door mijn generatie. Waarom? “Er zijn een paar probleempjes in deze wereld,” antwoordt Martijn, “en één ervan is dat de radio en televisie geen of weinig jazzmuziek draaien. Vaak krijgen mensen er wat van mee omdat ze thuis ouders hebben die er nog naar luisteren. En onbekend maakt onbemind.” Onbemind maakt blijkbaar ook onbesproken. En zolang onze generatie niet laat blijken wel degelijk geïnteresseerd te zijn in jazz, kunnen de media, podia en festivals daar niet op inspelen. Het is eigenlijk heel begrijpelijk: praat er niemand over dan koopt er waarschijnlijk ook niemand een kaartje. De media en podia kiezen voor financiële zekerheid. En geef ze eens ongelijk. Toch valt er ook wat te zeggen voor het in leven houden van historische muziek zoals jazz.

Via mijn blog en social media hoop ik mijn steentje bij te dragen aan het openlijk kenbaar maken dat jazz nog steeds een geliefd genre is. Alle kleine beetjes helpen, nietwaar? Daarom wil ik je vragen om ook eens iets leuks te posten over jazz. Dit artikel bijvoorbeeld of je favoriete jazzliedje. Wie weet wie jij inspireert om hetzelfde te doen…

Meer informatie over Martijn en zijn toekomstige shows vind je op luttmer.nl en toutsuite.nl.