Berenice van Leer: keeping jazz alive

Of het nou gaat om de muziek die ze maakt of de manier waarop ze in het leven staat: Berenice van Leer ademt jazz. Ze groeide op in een huis waar haar beroemde vader, muzikant en producer Thijs van Leer, vaak achter de piano zat te pingelen. Berenice zong dan als peutertje op de achtergrond mee in een schattig en onverstaanbaar kindertaaltje. Scatten, oftewel improviseren met je stem, is voor haar letterlijk kinderspel. De liefde voor jazz draagt deze allround zangeres met zich mee en probeert ze op verschillende manieren over te brengen op anderen. Tijdens een interview, wat eigenlijk gewoon een héél gezellig gesprek was, vertelt ze over haar projecten. 

Zo vertelt ze over haar tijd bij Wicked Jazz Sounds, een begrip in de Nederlandse scene. “Ze hielden een open mic avond en ik stapte het podium op. Niet wetende dat ik een vaste avond zou krijgen.” Wicked Jazz Sounds is een platform dat jazz en dance combineert tot een funky en dansbaar geheel. Hun missie? Jazz aan de man brengen bij een breder publiek. “Vanuit daar ontstond de Wicked Jazz Sounds Band. We waren erg succesvol en het lukte écht om jazz uit het donker te krijgen. We tourden door heel Nederland met deze improvisatie act.” Onenigheid binnen de band zorgde voor een breuk. Hoewel dat Berenice ontzettend raakte, liet ze zich niet kennen. “Ik zocht contact met Kraak & Smaak en van het één kwam het ander.”

Kraak & Smaak

Met de act Kraak & Smaak tourt ze al gauw de wereld rond. “Ik zat net in de band en mocht gelijk mee naar Sziget Festival!” Show na show blaast ze mensen omver met haar krachtige en soulvolle stem, ondersteund door elektronische beats aangevuld met live instrumenten. “In tegenstelling tot bij de Wicked Jazz Sounds Band, doen we bij Kraak & Smaak niet aan improvisatie. Onze liedjes hebben een vaste vorm, maar hebben zeker een jazzy vibe.”

Als ze niet bezig is met het maken van muziek, dan onderwijst ze het. “Vrij zingen” vormt de rode draad in haar zanglessen. Zelf merk ik dat vrijer zingen een automatisch gevolg is van jazz zingen, vanwege de improvisatie. Voorheen vond ik het heel erg spannend om iets op een andere manier te zingen dan de bedoeling was. Jazz leert me juist dat de mooiste dingen ontstaan wanneer je vrij durft te zijn. En dat is precies wat Berenice meegeeft aan haar zangstudenten: “Ongeacht in welk genre mijn leerlingen zingen, probeer ik ze altijd te helpen om vrij te zijn en zichzelf te vinden. That’s when the magic happens.”

Wij Zijn Jazz

Alsof het energieke podiumbeest het nog niet druk genoeg heeft, maakt ze zich in haar vrije uurtjes ook nog eens hard voor de jazz community in Nederland. Ze is bijvoorbeeld medeoprichter van het initiatief Wij Zijn Jazz, dat als doel heeft de Nederlandse jazz duidelijker op de kaart te zetten. “Bijvoorbeeld door de video-actie die we zijn begonnen op Instagram. We vragen daar aan iedereen die iets heeft met jazz, in een video te vertellen, zingen, rappen of spelen wat jazz voor die persoon betekent. En dat is wel nodig. De meeste jazzmusici zijn vooral gefocust op de muziek en niet zozeer op alles eromheen. Wat een mooie eigenschap is, maar ook best zonde. Social media kan een prachtig medium zijn om mensen aan je muziek te binden.”

Dat binden van mensen, dat kan Berenice goed. Door de manier waarop ze haar social media gebruikt, heb ik tijdens het interview geen moment het gevoel gehad dat ik haar níét ken. Het is alsof ik op de bank zit bij een goede vriendin. Ze vertelt openhartig over de twijfels van 40 zijn en een prachtige carrière hebben, maar géén kinderen. Ook legt ze uit dat ze een hele andere kant van zichzelf heeft leren kennen tijdens het c-jaar. 

Van groots naar intiem

Toen we in 2020 met z’n allen thuis kwamen te zitten, zat ook Berenice stil. Die stilte gaf haar de ruimte om na te denken over wie ze is en wat ze met haar leven wil. “Ik had net m’n debuut solo-single ‘Bleed Out’ uitgebracht, een popsong met jazz invloeden. Ik had een band om me heen verzameld en dan zit je ineens stil. Geen grote shows, geen promo’s, geen tours. Het had allemaal veel groter gekund. Ik heb niet het idee dat ik alles uit dit hele toffe lied heb kunnen halen.”

Maar zoals alles in het leven, gebeurt niets voor niets. “Fuck, ik wil wel spelen” is wat Berenice dacht. “Ik belde de gitarist uit m’n band, Lorijn von Piekartz, met de vraag of hij een try out met me wou doen. Dat deden we in een klein café om de hoek. We speelden allemaal eigen liedjes, zowel van Kraak & Smaak als van Wicked Jazz Sounds Band. Al die grootse liedjes staken we in een klein jasje. Ik vroeg het publiek om woorden en improviseerde met de input. Het was heel intiem. We merkten: dit werkt!”

Debuutalbum

Op dit moment werkt Beer, zoals ze inmiddels bij mij en vele anderen bekendstaat, aan haar debuutalbum. “Mijn plaat bestaat uit popliedjes met jazz elementen. Het heeft een soulvolle vibe. Sommige liedjes heb ik jaren geleden geschreven en andere zijn gloednieuw. Er staat één cover op: Speak Your Heart van Lizz Wright. Wat een prachtig nummer is dat.” Vol passie vertelt Berenice dat het album klein wordt, in tegenstelling tot wat de meeste mensen waarschijnlijk verwachten van een energiebommetje zoals zij. “De luisteraars moeten het gevoel krijgen dat ik vlak naast ze zit, net zoals tijdens de intieme try outs in dat café.”

Mijn oog valt op een boek dat op het bureau van Berenice ligt. “All That Jazz” staat in grote zwarte letters op een witte kaft. Ik sla het open. Ik zie een stukje tekst voor me. Het is een interview met niemand minder dan Rita Reys, misschien wel de grootste jazzzangeres die Nederland gekend heeft. Als de purist die ze is, legt Rita uit dat ze alle kruisbestuivingen tussen jazz en moderne genres maar niets vindt. Ik gniffel en lees verder. Ondanks haar voorliefde voor “echte” jazz is Rita toch blij dat er mensen zijn die op die manier jazz onder de aandacht brengen bij een breder publiek. Wat vind ik het jammer dat Rita er niet meer is. Ze zou Berenice eens moeten zien met haar kruisbestuivingen. She’s keeping jazz alive.

Wil je op de hoogte blijven van wat Berenice van Leer doet? Volg haar dan via haar Instagram of Facebook of neem een kijkje op haar website.